به گزارش خبرگزاری علم و فناوری استان سمنان؛یکی از لازمه ها و ضروریات حوزه کشاورزی نوین، تهیه و تدوین نقشه پراکنش اراضی کشاورزی و برآورد سطح زیر کشت اراضی کشاورزی استراتژیک می باشد. سنجش از دور در این زمینه نقش موثر و کلیدی داشته و کشورهای پیشرفته از این فناوری به منظور پایش اراضی کشاورزی خود استفاده می کنند.حصول آگاهی و دانش در رابطه با الگوی کشت و سطح زیر کشت محصولات استراتژیک کشاورزی، نقش مهمی در مـدیریت اراضـی کـشاورزی و بـرآورد میـزان تولیـد ایفا می‌کند.

اثــــرات مخرب و نامطلوب از فعالیت های ریان بار انسان و بروز تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر، مشکلات عدیده ای را برای ساکنان کره زمین ایجاد کرده است.در این میان کشور ما نیز از آثار این پیامدها بی نصیب نبوده و امروزه شاهد افزایش وقوع بلایای طبیعی همچون خشکسالی، سیل، طوفان، گرد و غبار، موج‌های گرمایی و غیره هستیم.این مساله برای تشریح و تعریف واحدهای مدیریت و انجــام کـشاورزی دقیـق ارزشـمند اسـت.

مختصری درباره ی تکنولوژی پایش ماهواره ای در صنعت کشاورزی

این مساله برای تشریح و تعریف واحدهای مدیریت و انجــام کـشاورزی دقیـق ارزشـمند اسـت.

در گذشته و حتی در حال حاضر هم اغلب روش های مربوط به کسب آمار محصولات کشاورزی در ایران، از طریـق کارشناسی و روش های سنتی صورت می پذیرد.بررسی های به عمل آمده نشانگر این است که این روش ها دارای خطای زیادی بوده و نیازمند فرایند زمانی بالا هستند. تکنولوژی استفاده از هوا و فضا برای جمع آوری اطلاعات زمینی جهت مطالعـه و شناسـایی منـابع بـدون تمـاس فیزیکی با آنها، در حال حاضر به عنوان فناوری سنجش از دور به طور گـسترده مـورد اسـتفاده کشورهای مختلف قرار گرفته و در مدت زمان کوتاه حجم قابل توجهی از اطلاعات زمینـی جمـع آوری شـده و دربرنامه ریزی‌ها به عنوان اطلاعات پایه و مبنا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به پوشش وسیع تصاویر ماهواره‌ای به ویژه تکراری بودن آنهـا و قابلیت تحلیل تصاویر با روش‌های سنجش از دوری، امـروزه استفاده توامان این فناوری و تصاویر ماهواره‌ای در مطالعات مختلف کشـاورزی و منـابع طبیعـی استفاده می‌گردد. ترکیب نتایج حاصل از مشاهدات و اندازه گیری های زمینی با داده‌های سنجش از دور و اسـتفاده از شاخص‌های پوشش گیاهی می‌تواند نقـشه‌هـای بـهنگـام از سطح زیر کشت محصولات ارائه نماید.

مقصود از پایش ماهواره ای زمین در حوزه فنــاوری سنجش از دور، بهره برداری از داده‌های ماهواره‌ای، مطالعه و بررسی تغییرات پدیده های دینامیک سطح زمین، گردآوری و تهیه پایگاه‌های داده های مکانی به منظور مدلسازی و پیش بینی روند تغییرات این پدیده ها است.

اهمیت طرح پایش ماهواره ای اراضی کشاورزی

پایه و اساس دست یابی به کشاورزی با دقت و کیفیت بالا، تهیه اطلاعات قابل استناد از پراکنش مکانی و زمانی کشت محصولات مختلف کشاورزی در یک منطقه یا همان تقویم زراعی مکانمند است.با توجه به کاربرد و امکان بهره گیری از فناوری سنجش از دور در استخراج نقشه ی جامع و تقویم زراعی، اطلاعات استخراج شده می‌تواند در انواع مطالعات و برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای از قبیل بررسی راندمان آب و حق‌آبه، تخصیص نهاده‌ های کشاورزی به مناطق مختلف، بررسی الگوی کشت و در صورت نیاز تغییر آن و همچنین تعیین زمان های بهینه در پایش ماهواره‌ای محصولات کشاورزی و تاریخ‌های تصویربرداری مناسب مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه براین در مقیاس محلی و مزرعه نیز با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی بالا و بسیاردقیق، ظرفیت مناسبی جهت مدیریت بهینه زراعی و باغی از طریق پایش و کنترل نهاده‌های تولید در کشاورزی (آب، بذر، کود و سم) تولید اقتصادی و ریسک پایین را تجربه نمود.

تاثیر فناوری فضایی / سنجش از دور

امــروزه اکثر شاخص های اصلی که در رشد و نمو گیاهـــان موثر می‌‌باشند از قبیل نور دریافتی و منابع آبی توسط داده‌های ماهواره‌ای سنجش از دور قابل استخراج می‌باشند.پارامترهای بیوفیزیکی سطح نظیـــر دما، رطوبت و شاخص‌های گیاهی مستخرج از تصاویر ماهواره‌ای سنجش از دور به عنوان ورودی‌های کلیدی در تخمین عوامل موثر در رشد گیاهی می‌توانند به‌صورت مستمر تولید گردند.

ظرفیت بالای داده‌های ماهواره‌ای در قدرت تفکیک‌های متنوع مکانی، طیفی و زمانی با دسترسی همگانی نه تنها موجب گردیده تا آمارهای منطقه‌ای مورد نیاز از عرصه‌های کشاورزی در کمترین زمان و هزینه ممکن تامین گردند، بلکه فرصت ارزشمندی برای بخش خصوصی پدید آورد تا اطلاعات ارزش افزوده تجاری مرتبط با تولید در سطح مزرعه را تامین نمایند. همگام با فناوری سنجش از دور ماهواره‌ای توسعه شبکه جهانی موقعیت‌یابی مکانی (GPS) و همچنین توسعه زیرساخت‌های اینترنت اشیا (IoT) در تولید سنجنده‌های کاربردی در مزرعه جهت اندازه‌گیری میدانی موجب گردیده تا اطلاعات ارزش افزوده ماهواره‌ای با صحت بالاتر و کاربرد آسانتر توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرند.

کاربرد پایش ماهواره ای

تمامی افراد فعال در عرصه تولید و صنعت کشاورزی از قبیل کشاورزان، سیاستگذران، برنامه‌ریزان و بازاریابان نیاز به اطلاعات بهنگام از وضعیت تولیدات کشاورزی در مقیاس کاری خود می‌باشند؛ بنابراین با توجه به ساختار نظام کشاورزی در کشور اطلاعات مستخرج از فناوری‌های فضاپایه در سه سطح ملی،منطقه ای و محلی متناسب با مقیاس و نیازهای کاربران اصلی قابل ارایه می‌باشد.

محصولات سامانه پایش کشاورزی معمولا جهت استفاده‌های آماری در سطح کلان و همچنین استفاده‌های عملیاتی در سطح مزرعه می‌بایست طی فصل زراعی محصول تولید گردند؛ بنابراین با تمرکز بر محصولات استراتژیک کشاورزی برای کشور ایران (از قبیل گندم-جو، برنج، سیب زمینی و ذرت) اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت، پارامترهای تولید گیاهی (تبخیر تعرق، زیست توده)، تنش‌های وارده بر گیاهان و آمارهای پیش بینی و ارزیابی مخاطرات با تمرکز بر مقیاس منطقه‌ای قابل تولید و ارایه می‌باشند.

------------------------------------------------------------------------------------------

توسعه ی استارت اپ ایرانی در حوزه فناوری پایش فضایی

کشتیار، یک دستیار هوشمند برای زمین­های کشاورزی است که با استفاده از تصاویر ماهواره­های سنجش از دور در کنار دانش کشاورزی، راهکارهایی برای افزایش عملکرد و تولید محصولات کشاورزی ارائه می­دهد. کشتیار پلی است بین تکنولوژی و کشاورزان که تلاش می‌کند به روزترین فناوری‌ها را به زمین‌های کشاورزی آورد. اصلی ترین کار کشتیار نظارت ماهواره‌ای بر سلامت و رشد گیاه است. کشاورزان با مشخص کردن محل زمین خود می‌توانند توسط کشتیار بطور پیوسته بر زمین خود نظارت داشته باشند و مناطقی را که در آن مشکلی وجود دارد یا رشد محصول غیرمعمول است در کمترین زمان شناسایی کنند. سپس به سادگی می توانند به آن بخش از زمین خود مراجعه کرده و تشخیص دهند مشکل چقدر پیشرفت داشته است. اگر مشکل در مراحل اولیه شناسایی شده باشد کشاورز می تواند با استفاده از کودها، تنظیم کننده‌های رشد گیاه و غیره اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهد. در غیر این صورت اقدامات جبرانی متناسب با مشکل ارائه می‌شود. تصاویر ماهواره ای هر 5 روز یکبار به روز می شود و وضوح 10 متر دارد. تصاویر ماهواره ای تا سالها قبل برای زمینهای کشاورزی قابل بررسی است.

مرتضی براری رئیس سازمان فضایی ایران با اعلام این خبر در اینستاگرام نوشت: از راه‌اندازی استارت‌آپ‌های حوزه فضایی زمان زیادی نمی گذرد، اما این جوانان خلاق و با انگیزه در همین زمان کوتاه به بلوغی رسیده‌اند که علاوه بر ارائه خدماتی کاربردی و موثر به کشور، در راستای مسئولیت اجتماعی خود نیز نقشی به سزا ایفا می‌کنند.

نتیجه گیری بحث

شناخت حدود و ثغور قطعات اراضی کشاورزی و ترسیم آن به شکل نقشه های بزرگ مقیاس یکی از نیازهای بخش کشاورزی است که در برنامه ریزی های خرد و کلان، کشاورزی دقیق، مدیریت منابع، آمارگیری کشاورزی و بالاخص تعیین حریم اراضی و مالکیتها و .... ، کاربرد بسیاری دارد. همچنین موضوعاتی همچون تأمین و امنیت غذایی، کمبود آب و مدیریت غلط آبیاری در کشاورزی سنتی و همچنین بروز خشکسالی در بسیاری از نقاط کشور، مصرف بی رویه نهاده های کشاورزی و اعمال مدیریت مصرف نادرست آنها و ....، ازجمله چالش های مهم حوزه کشاورزی در کشور است.

گفتنی است پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم در سال‌های اخیر، مشکلات بسیاری را برای بخش‌های مختلف کشور به همراه داشته است. افزایش وقوع بلایای طبیعی و ناملایمتی های جوی و اقلیمی همچون خشکسالی، سیل، طوفان، گرد و غبار، موج‌های گرمایی و غیره از جمله این پیامدها است که باید اثرات منفی این پدیده‌ها از طریق فناوری فضایی سنجش از دور شناسایی و مطالعه شده و راهکارهای مقابله یا کاهش آنها در برنامه‌های علمی و اجرایی کشور در نظر گرفته شود.

انتـــهای متن/ص