گروه دانش خبرگزاری علم و فناوری – طی سال های اخیر، پیشرفت تکنولوژی های نوین در پزشکی به اندازه‌ای در کیفیت زندگی افراد خصوصاً بیماران تأثیرگذار بوده است که پزشکان و بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه تجهیزات پزشکی را وادار به همراهی کرده است. استفاده از ربات های در انواع جراحی های پزشکی، استفاده از دستبندهای مجهز به هوش مصنوعی برای چک کردن سلامتی بیمار، ساخت انواع اندام های مصنوعی به کمک چاپگرهای سه بعدی نمونه ای از تکنولوژی های نوین در علم پزشکی می باشد. در این زمینه اما روز گذشته ایلان ماسک، بنیان‌گذار شرکت‌هایی همچون تسلا موتورز، پی‌پال و اسپیس‌اکس از نوعی تراشه الکتریکی رونمایی کرد که به گفته وی ، با نصب آن در مغز بیمار، امکان درمان بعضی از بیماری های مغزی همچون زوال عقل یا دمانس را فراهم می کند .

زوال عقل یا دمانس چیست ؟

زوال عقل یک اصطلاح عمومی است که به یک گروه از علائم مربوط به کاهش حافظه یا دیگر مهارت‌های اجتماعی و تفکر اشاره می‌کند. این علائم موجب کاهش توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. بیماری آلزایمر، مهم‌ترین علل زوال عقل در افراد است. بسیاری از شرایط دیگر از جمله مشکلات تیروئید و کمبود ویتامین می‌توانند علائم زوال عقل را شامل شوند. اغلب دمانس به عنوان «زوال عقل پیری» یا «دمانس سالمندی» نامیده می‌شود که نشان دهنده اعتقاد و باور نادرست است.

نمایی از یک مغز سالم (سمت چپ) و مغز فرد دارای زوال عقل (سمت راست)

از سایر انواع دمانس می‌توان از دمانس عروقی، دمانس ناشی از ضربه سر، دمانس وابسته به الکل، دمانس وابسته به انواع اختلالات حرکتی نظیر بیماری هانتینگتون و بیماری پارکینسون و دمانس ناشی از ایدز نام برد.

آمار بیماران زوال عقل در جهان

امروزه حدود ۱۲ میلیون نفر در جهان دمانس دارند و انتظار می‌رود که این تعداد در سال ۲۰۴۰ به ۲۵ میلیون برسد. محققان سازمان جهانی آلزایمر (ADI) در گزارش سال ۲۰۱۵ خود در لندن پیش‌بینی کردند که شمار بیماران مبتلا به زوال عقل در جهان تا سال ۲۰۵۰ سه برابر و به ۱۳۱٫۵ میلیون نفر برسد.

در انگلستان نیز حدود ۶۳۷ هزار نفر علائم دمانس دارند و هزینه سالیانه مراقبت از آن‌ها ۱۷ میلیارد پوند (۷/۱۸ میلیارد یورو، ۷/۲۴ میلیارد دلار) است، که بیشتر از بیماری قلبی-عروقی (۴ میلیارد پوند)، سکته مغزی (۳ میلیارد پوند) و سرطان (۲ میلیارد پوند) است. تحقیقات محققان انگلیسی حاکی از آن است که یک نفر از هر سه نفر متولدین سال ۲۰۱۵ میلادی در این کشور درصورت یافت نشدن راه‌هایی برای درمان زوال عقل در نهایت به اشکال مختلف این عارضه دچار خواهند شد. براساس این تحقیقات، ۲۷ درصد از پسران و ۳۷ درصد از دختران متولد سال ۲۰۱۵ میلادی در آینده در معرض بیماری زوال عقل، قرار دارند.

در ایران نیز بر اساس تحقیقاتی که در خانه های سالمندان در استان تهران صورت گرفته، مشخص شده که 4 درصد افراد دمانس دارند.

بیماری زوال عقل چه علائمی دارد ؟

افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است با حافظه کوتاه مدت مانند پیدا کردن کیف پول، پرداخت صورتحساب، برنامه‌ریزی، تهیه غذا، به یاد آوردن وقت ملاقات یا سفر مشکلاتی داشته باشند. بسیاری از دمانس‌ها پیش‌رونده هستند. بدین معنا که شروع علائم به آرامی است و به تدریج و با گذشت زمان، علائم بدتر می‌شوند.

اگر شما یا یکی از عزیزان دچار مشکلات حافظه یا تغییرات دیگر در مهارت‌های تفکر هستید، آنها را نادیده نگیرید. برای تعیین علت، به پزشک مراجعه کنید. ارزیابی حرفه‌ای ممکن است شرایط قابل درمان را تشخیص دهد. حتی اگر علائم زوال عقل را نشان می‌دهید، تشخیص زودهنگام به فرد اجازه می‌دهد تا حداکثر مزایای درمان‌های موجود را به دست آورد و فرصتی برای آزمایشات بالینی یا مطالعات فراهم می‌کند. علائم دمانس با توجه به علل این پدیده متفاوت است، اما علائم و نشانه‌های رایج عبارت‌اند از:

• از دست دادن حافظه
• دشواری ارتباط برقرار کردن یا پیدا کردن کلمات
• دشواری استدلال یا حل مسئله
• دشواری انجام وظایف پیچیده
• دشواری در برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی
• دشواری هماهنگی و عملکرد حرکتی
• سردرگمی و عدم تمرکز
• افسردگی
• اضطراب
• رفتار نامناسب
• پارانویا
• تحریک پذیری
• هذیان گویی

دلیل ابتلای انسان ها به بیماری زوال عقل چیست ؟

زوال عقل ناشی از آسیب به سلول‌های مغزی است. آسیب به سلول‌های مغزی باعث کاهش توانایی ارتباطی سلول‌های مغز می‌شود. هنگامی که سلول‌های مغز قادر به برقراری ارتباط طبیعی نیستند، تفکر، رفتار و احساسات تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

مغز دارای مناطق متمایز است که هر کدام مسئولیت‌های مختلفی دارند (برای مثال حافظه، قضاوت و حرکت). هنگامی که سلول‌ها در یک منطقه خاص آسیب ببیند، این ناحیه نمی‌تواند به طور معمول عملکرد خود را انجام دهد. در حالی که اکثر علل این پدیده ناشی از تغییرات مغز، دائمی بوده و در طول زمان بدتر می‌شوند، مشکلات تفکر و حافظه ناشی از شرایط زیر ممکن است بهبود یابد:

• افسردگی
• عوارض جانبی دارو
• مصرف بیش از حد از الکل
• مشکلات تیروئید
• کمبود ویتامین

زوال عقل، بیماری که درمان ندارد اما با پیشگیری می توان آن را کنترل کرد

با توجه به پیشرفت های علمی که طی سال های اخیر در جهان بدست آمده، اما تاکنون درمانی برای این بیماری ساخته نشده است و این بیماری در لیست بیماری هایی بدون درمان قرار دارد. اما متخصصین مغز و اعصاب روش های زیر را برای پیشگیری به این بیماری توصیه می کنند:

1- فعال نگه داشتن ذهن

 فعالیت‌های ذهنی تحریک کننده مانند خواندن، حل کردن پازل و بازی کردن بازی‌های کلمه و آموزش حافظه ممکن است مانع شروع زودرس و کاهش اثرات آن شود.

2- داشتن فعالیت های جسمی و اجتماعی پیوسته

فعالیت فیزیکی و تعامل اجتماعی ممکن است شروع زوال عقل را به تأخیر بیاندازد و علائم آن را کاهش دهد.

3 - ترک سیگار

 برخی مطالعات نشان داده‌اند سیگار کشیدن خطر ابتلا به زوال عقل و رگ‌های خونی (عروقی) را افزایش می‌دهد. ترک سیگار ممکن است خطر را کاهش دهد و سلامتی شما را بهبود بخشد.

4- مصرف ویتامین D

 تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که سطح ویتامین D کمتری در خون دارند، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل را افزایش می‌دهند. شما می‌توانید ویتامین D را از طریق غذاهای خاص، مکمل‌ها و قرار گرفتن در معرض آفتاب دریافت کنید.

ساخت تراشه ای که می تواند بیماری زوال عقل را کنترل نماید

روز گذشته ایلان ماسک، میلیادر کارآفرین ، در یک مراسم که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد از یک تراشه کامیپوتری که در مغز یک خوک جاسازی شده بود و به گفته او نشاندهنده پیشرفت در استفاده از فناوری رایانه‌ای برای بهبود بیماری‌های عصبی در انسان است رونمایی کرد . در این مراسم ویدئویی ماسک نمونه اولیه دستگاهی را نشان داد که به اندازه یک سکه بزرگ است و در آینده می توان آن را داخل جمجمه فرد ایمپلنت کرد. همچنین در این مراسم، ماسک به ۳ خوک اشاره کرد که این تراشه در بدن یکی آنها ایمپلنت شده است.

تراشه ساخت شده توسط شرکت نورالینک

آقای ماسک می‌گوید چنین تراشه‌هایی که توسط شرکت نورالینک، شرکت نو آفرین او در زمینه علوم اعصاب تولید شده، می‌تواند برای کمک به افرادی است که نخاع آنها به شدت آسیب دیده است و همچنین در  حرف زدن، تایپ کردن و حرکت بااستفاده از امواج مغزی به بیمارانی همچون بیماران دمانس (زوال عقل) کمک کند.

محل نصب تراشه در مغز انسان

این تراشه کوچک از ۳ هزار الکترود ساخته شده است و به رشته هایی انعطاف پذیر به اندازه یک دهم موی انسان متصل است و می تواند حدود هزار عصب را رصد و کنترل نماید .

ویژگی های تراشه مغزی

به گفته ایلان ماسک، مدیر ارشد اجرایی اسپیس ایکس، این تراشه درواقع یک فیت بیت(دستبند هوشمند رصد سلامتی) برای مغز است که در صورت موفقیت آزمایش آن بر روی انسان می تواند در درمان بسیاری از بیماری های مغزی موثر عمل نماید.

مراسم رونمایی از تراشه مغزی توسط الیان ماسک

گرچه این تراشه ، تا تکمیل آزمایشات خود ، بر روی مغز انسان فاصله زیادی دارد اما با رونمایی از آن، این سئوال برای بسیاری از محققین پیش آمده که با بکار گیری و نصب آن در مغز بیمار، امکان کنترل انسان از راه دور فراهم خواهد شد یا نه ؟

انتهای پیام /

خبرنگار : سجاد عبدلی