گروه دانش خبرگزاری علم و فناوری – «موبایل مجهز به اندروید ایرانی، تا شهریورماه به بازار می‌آید.» خبری کوتاه که دقیقا سال گذشته در مردادماه به یکی از مهم‌ترین و پربازدیدترین اخبار روز تبدیل شده بود. این نسخه از اندروید بومی سازی شده، که قرار بود کاربران ایرانی را از سرویس‌های گوگل بی‌نیاز نماید و وزیر ارتباطات نیز با آب و تاب فراوان خبر از ساخت 500 گوشی جدید با بهره گیری از این اندروید را در توئیتر خود منتشر کرده بود به مرور زمان و به دلایل نامعلوم به فراموشی سپرده شد؛ اما به نظر می رسد دوباره دولت و مجلس قصد ورود به این موضوع را دارند.

سیستم عامل اندروید چیست ؟

اندروید یک سیستم‌عامل «متن‌باز» (open source) است. عبارت «متن‌باز» بدین معناست که کد بنیادی این سیستم‌عامل، رایگان محسوب می‌شود و هرکسی می‌تواند بخشی از کدها را با توجه به نیازهای خود تغییر دهد. به دلیل متن‌باز بودن و مشخصه‌های انعطاف‌پذیر این سیستم‌عامل، حضور اندروید محدود به گوشی‌ها نمانده و گجت‌های متعددی مانند کنسول‌های بازی، یخچال‌های هوشمند و دیگر موارد از اندروید بهره می‌برند.

با وجود اینکه اندروید رایگان و متن‌باز است، اما سرویس‌های گوگل این‌گونه نیستند و سازندگان گوشی‌ها برای اینکه بتوانند از اپلیکیشن‌های موجود در پلی استور و سرویس‌های گوگل استفاده کنند، باید طبق قوانین این شرکت عمل کنند؛ موضوعی که بسیاری از شرکت‌ها آن را پذیرفته‌اند.

جنگ اپل و گوگل با اپلیکیشن و کسب وکارهای ایرانی

بعد از روی کار آمدن ترامپ به عنوان رئس جمهور جدید آمریکا، تحریم های ظالمانه این کشور از خرید محصولات نفتی ایران فراتر رفته و حتی پای این تحریم ها، به بسیاری از صنایع همچون پزشکی، مراکز علمی، دارو ، محصولات دیجیتال و ... کشیده شده است که هدف اصلی آن تحت فشار قرار دادن مردم می باشد. نکته عجیب اما ، پیروی بسیاری از شرکت ها و غول های تولید کننده گوشی های هوشمند از موضوع تحریم ها بوده تا جایی که بسیاری از اپلیکیشن هایی ایرانی همچون آپ ، تپسی، دیجی‌کالا ، اسنپ ، الوپیک، اسنپ مارکت، اسنپ فود، ریحون، پلاک، تیوال، سینما تیکت، پیاده ،  دیجی استایل ، همراه من ، رای چت، استادکار  و … بر روی گوشی های هوشمند از کار افتاد و آپ استور آن ها را نیز حذف نمود.

بعد از اقدام این شرکت ها در تحریم اپلیکیشن های کشورمان، طراحی و توسعه اندروید ایرانی در دستور کار وزارت ارتباطات قرار گرفت و ماجرای طراحی یک سیستم عامل بومی سازی شده بیشتر بر سر زبان‌ها افتاد. در این راستا سال گذشته ، آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری کشورمان خبر از طراحی این سیستم عامل توسط گروهی از دانشجویان دانشگاه شریف داد.

بنابر اعلام سازندگان اندروید ایرانی، این سیستم عامل ، دارای محیطی شبیه به محیط اندروید اصلی می باشد و تفاوت آن با اندروید اصلی ، عدم استفاده از گوگل پلی است؛ در واقع در این سیستم عامل بومی، از یک بازار نرم ‌افزاری جدید و ایرانی استفاده شده است که کاربران ایرانی می توانند از آن برای خرید و فروش برنامه های مورد نظر خود استفاده کنند. به عبارت دیگر، این سیستم عامل، این امکان را برای کاربران خود فراهم می کرد تا از تمام نرم‌ افزارهای بین ‌المللی و حتی اپلیکیشن های تحریم شده استفاده کنند، اما به عکس، گوگل دیگر قابلیت دسترسی به کاربران این سیستم عامل و حذف  برنامه ها را ندارد.

اما با گذشت بیش از یک سال از رونمایی از اندروید ایرانی، این پروژه به مرور زمان محور شد و دیگر خبری از آن شنیده نشد .

پرونده استفاده از اندروید ایرانی دوباره بازگشایی شد

ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی روز گذشته در مورد لزوم توجه به فضای سایبری کشورمان گفت : روز گذشته جلسه ای با حضور وزیر ارتباطات برای بررسی تهدیدات امنیتی فضای سایبری کشور برگزار شد که آقای آذری جهرمی گزارشی از روند پیشرفت و توسعه شبکه ملی اطلاعات ارائه کرد و به موضوع سپر دفاعی یکپارچه در فضای سایبری کشور پرداخت.  همکاران ایشان نیز گزارشی درباره این عملکرد سپر دفاعی برای حفظ امنیت در فضای سایبری کشور ارائه کردند.

وی افزود: آقای آذری جهرمی تاکید داشت که نگاه ما توسعه شبکه ملی اطلاعات است و نیاز داریم که اصول حکمرانی در فضای مجازی را تدوین کنیم. ما بر حاکمیت جمهوری اسلامی در فضای مجازی اصرار داریم. همینطور اشاره شد که از مجموعه 23 جزء لازم برای توسعه زیر ساخت شبکه ملی اطلاعات 20 جزء مستقر شده و در زمینه‌های دیگر کار برای توسعه شبکه ملی اطلاعات ادامه دارد.

وی اضافه کرد: در این جلسه بر لزوم تقویت جستجوگر ملی و پیام رسان‌های بومی تاکید و اشاره شد در حال حاضر اندروید ایرانی بر روی برخی گوشی‌ها فعال است و باید برای توسعه این سیستم عامل از این ظرفیت استفاده کرد.

منظور سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس از فعال شدن اندروید ایرانی در کشورمان دقیقا چیست ؟

می‌دانید اندروید ایرانی یک سیستم‌عامل جدید نیست و تنها نسخه‌ای سفارشی‌سازی شده از اندروید گوگل است. دقیقا به همین خاطر طراحی آن خرج زیادی ندشته است. جستجو درباره این موضوع ما را به اظهارنظر قدیمی مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌رساند که گفته هزینه ساخت (طراحی یا بازنویسی) این سیستم‌عامل ناچیز بوده است. نکته مهم و قابل توجه این است که این سیستم‌عامل به خاطر اینکه نسخه‌ای سفارشی‌سازی شده از نسخه متن‌باز و رایگان اندروید است، از نظر فنی قابلیت نصب روی بسیاری از موبایل‌ها را ندارد، چون سازندگان آن‌ها اجازه چنین کاری را نمی‌دهد. گوشی‌های سامسونگ و هوآوی حدود ۸۵درصد بازار گوشی‌های اندرویدی ایران را در اختیار دارند. طبق گفته مسئولان از همین ابتدا مشخص شده که اندروید ایرانی قابلیت نصب در گوشی‌های هوآوی را ندارد و گوشی‌های سامسونگ نیز قطعاً اجازه چنین کاری را به ایران نخواهد داد.

پس می توان نتیجه گرفت که منظور از فعال شدن این اندروید، احتمالا نصب این برنامه بر روی تنها گوشی منتاژ شده داخلی یعنی شرکت GLX می باشد .  برای بررسی این موضوع خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری با شماره های کارخانه تولید کننده این گوشی تماس گرفت که متأسفانه هیچ یک از خطوط معرفی شده پاسگو نبودند به همین دلیل سری به سایت این شرکت زدیم. جالب است بدانید که این شرکت در بخش فروشگاهی خود 7 مدل گوشی را برای عرضه قرار داده است که از این 7 مدل تنها یک گزینه برای فروش وجود دارد.

با رجوع به بخش مشخصات این گوشی، در قسمت امکانات نرم افزاری ، سیستم عامل این گوشی، اندروید 9 ثبت شده بود که در این صورت می توان نتیجه گرفت که این گوشی نیز قطعاً از اندروید ایرانی پشتیبانی نخواهد کرد.

حال باید باید از وزیر محترم فناوری و ارتباطات و همچنین سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی پرسید دقیقاً منظور شما از فعال بودن این اندروید بر روی گوشی های هوشمند چیست ؟

تاریخ در مورد طرح های مشابه اندروید ایرانی در کشور چه می گوید ؟

وسوسه ساخت سیستم‌عامل‌های ایرانی با انگیزه بی‌نیاز بودن از ناز و منت شرکت‌های آمریکایی از سال‌ها پیش وجود داشته است. در سال‌های دهه ۶۰ و ۷۰ پروژه‌ای با عنوان لینوکس فارسی مطرح بود چون می‌گفتند ویندوز مال مایکروسافت آمریکا است و می‌تواند اطلاعات محرمانه کامپیوتر‌ها را پیش دشمن افشا کند. از بودجه پرداخت شده به این پروژه اطلاعات دقیقی وجود ندارد، اما پس از گذشت سال‌های زیاد و صرف وقت بسیار برای طراحی آن، مسئولان وقت متوجه شدند کسی برای نصب و استفاده از لینوکس فارسی انگیزه ندارد. حالا مشابه همین وضعیت برای سیستم‌عامل‌های موبایلی وجود دارد. می‌توان وضعیت موجود را به اصرار زیاد برای نصب و راه‌اندازی پیام‌رسان‌های فارسی تشبیه کرد، اما با توجه به اینکه گوگل و اپل در مدت اخیر چند مرتبه بدون اجازه کاربران به پاک کردن برنامه‌های روی گوشی ایرانی‌ها اقدام کرده بودند، شاید وضعیت برای اندروید فارسی در نهایت به شکل دیگری رقم بخورد. البته با وجود چنین تصمیمی هنوز مشخص نیست این سیستم عامل ایرانی که فعلا معملوم نیست دقیقا روی چه نوع گوشی هایی نصب شده است چقدر موفق می‌شود و مورد تایید کاربران قرار می‌گیرد چراکه اجرای طرح‌های مشابه‌ای در گذشته تجربه خوبی در اجرا نداشته‌اند.

یک کاربر در توییتر هم در این زمینه نوشت:

«ظاهرا انتهای هر دهه شمسی باید یک نسخه اندروید بومی شده ارایه شود. سال ۸۹ اسمش «فارسی‌تل» بود. حالا شده اندروید ایرانی. اون موقع روی یک سری مدل‌های HTC نصبش می‌کردن، حالا روی GLX. فارسی‌تل یک شکست تمام عیار بود؛ مثل لینوکس ملی. نتیجه این یکی چی می‌شه؟»

انتهای پیام /

خبرنگار : سجاد عبدلی