علمی، پژوهشی و فناوری

"پتانسیل اقتصادی در سایه کمبود صنایع تبدیلی"

توت‌فرنگی کردستان؛ از طلای سرخ تا طلای گمشده: چالش‌ها و فرصت‌های توسعه

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : استان کردستان به‌عنوان یکی از مراکز مهم تولید توت‌فرنگی در ایران شناخته می‌شود. این استان، با شرایط اقلیمی منحصر به‌فرد و زمین‌های حاصلخیز خود، سالانه بخش قابل‌توجهی از توت‌فرنگی کشور را تأمین می‌کند. در حقیقت، کردستان بیش از ۶۰ درصد تولید توت‌فرنگی ایران را به خود اختصاص داده است. این محصول به دلیل طعم شیرین، کیفیت بالا و ظاهر جذاب، جایگاه ویژه‌ای در بازارهای داخلی و خارجی دارد. با این حال، باوجود تولید گسترده و کیفیت بالا، این محصول در استان کردستان با چالش‌های متعددی مواجه است که مانع بهره‌برداری کامل از پتانسیل‌های آن می‌شود.

یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که کشاورزان کردستانی با آن مواجه هستند، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب برای توت‌فرنگی است. در حال حاضر، بیشتر توت‌فرنگی‌های تولیدی در این استان به‌صورت تازه‌خوری به بازار عرضه می‌شوند. این وضعیت باعث می‌شود که کشاورزان از ظرفیت کامل این محصول بهره‌برداری نکرده و بیشتر محصولات آن‌ها به دلیل نداشتن امکانات مناسب نگهداری، فاسد و به ضایعات تبدیل شود. بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۳۰ درصد از تولیدات توت‌فرنگی به دلیل فاسد شدن در مسیر حمل‌ونقل و نبود سردخانه‌های مناسب به هدر می‌روند. علاوه بر این، عدم وجود کارخانه‌های فرآوری توت‌فرنگی در استان، موجب می‌شود که این محصول نتواند به شکل‌های مختلف همچون مربا، مارمالاد، شربت یا پودر توت‌فرنگی تبدیل شود که ارزش افزوده زیادی ایجاد کند.

این شرایط نه تنها سود کشاورزان را کاهش می‌دهد، بلکه به طور کلی از پتانسیل‌های اقتصادی این محصول کاسته است. علاوه بر این، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری در استان موجب می‌شود که تولید توت‌فرنگی از یک محصول ساده به کالای با ارزش افزوده پایین تبدیل شود که تنها در قالب محصول خام به بازار عرضه می‌شود. این امر نیز به ایجاد فرصت‌های شغلی محدود و توسعه‌نیافتگی بخش کشاورزی استان منجر می‌شود.

چالش دیگری که کشاورزان کردستانی با آن مواجه هستند، مشکلات موجود در زنجیره تأمین و سیستم حمل‌ونقل است. فاصله زیاد استان از بازارهای بزرگ و مراکز مصرف مانند تهران، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل و کمبود راه‌های ارتباطی مناسب، باعث افزایش قیمت تمام‌شده توت‌فرنگی می‌شود. علاوه بر این، نبود بسته‌بندی‌های مناسب و استاندارد باعث می‌شود که محصول در مسیر حمل‌ونقل آسیب ببیند و کیفیت خود را از دست بدهد. به همین دلیل، توت‌فرنگی تولیدی در کردستان بیشتر به‌صورت خام به بازار عرضه می‌شود و فقط درصد کمی از آن به صنایع فرآوری انتقال پیدا می‌کند.

در چنین شرایطی، پیشنهاد می‌شود که دولت و بخش خصوصی به توسعه صنایع تبدیلی توت‌فرنگی در استان کردستان توجه بیشتری داشته باشند. صنایع تبدیلی می‌توانند شامل کارخانه‌هایی برای تولید مربا، مارمالاد، شربت، پودر توت‌فرنگی، چیپس توت‌فرنگی و حتی فرآورده‌های بهداشتی و دارویی مبتنی بر توت‌فرنگی باشند. این صنایع علاوه بر افزایش ارزش افزوده محصول، موجب کاهش ضایعات و افزایش عمر مفید توت‌فرنگی خواهند شد. بر اساس گزارش‌های کارشناسان، ظرفیت سرمایه‌گذاری در این حوزه بالغ بر ۲۵۰۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است. در صورت جذب این سرمایه‌ها، می‌توان زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنایع تبدیلی در استان را ایجاد کرد.

در این راستا، تقویت زنجیره تأمین و بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. احداث سردخانه‌های ذخیره‌سازی، راه‌اندازی سیستم‌های حمل‌ونقل منظم و استاندارد و توسعه شبکه‌های توزیع می‌تواند کمک زیادی به بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها کند. از سوی دیگر، به‌کارگیری بسته‌بندی‌های مناسب و مقاوم به آسیب در مسیر حمل‌ونقل می‌تواند از ضایعات بیشتر جلوگیری کرده و هزینه‌های اضافی را کاهش دهد.

علاوه بر این، تشکیل خوشه‌های صنعتی و ایجاد شبکه‌های همکاری میان کشاورزان، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی استان کمک کند. با ایجاد خوشه‌های صنعتی، می‌توان منابع موجود را به‌صورت متمرکز و کارآمد به کار گرفت و از مزایای مقیاس بزرگ در تولید و فرآوری بهره‌برداری کرد. این خوشه‌ها همچنین می‌توانند در زمینه تحقیق و توسعه، بازاریابی و تبلیغات نیز به کشاورزان و تولیدکنندگان کمک کنند تا بازارهای جدید برای محصولات فرآوری‌شده توت‌فرنگی پیدا کنند.

در نهایت، توسعه صنایع تبدیلی توت‌فرنگی در کردستان نه تنها می‌تواند به افزایش سودآوری برای کشاورزان و اشتغال‌زایی بیشتر منجر شود، بلکه می‌تواند به یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی در این استان تبدیل شود. با توجه به پتانسیل‌های موجود و نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه، امیدواریم که مسئولان دولتی و بخش خصوصی در راستای توسعه پایدار استان گام‌های مؤثری بردارند. همچنین، توجه به مشکلات زیرساختی مانند حمل‌ونقل، بسته‌بندی و زنجیره تأمین می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی وضعیت تولید و فرآوری توت‌فرنگی را بهبود بخشیده و از هدررفت منابع و ضایعات بیشتر جلوگیری کند.

توت‌فرنگی کردستان به عنوان یک محصول استراتژیک و با پتانسیل بالا، در صورتی که به درستی مدیریت شود، می‌تواند نه‌تنها به رشد اقتصادی استان کردستان کمک کند، بلکه جایگاه ویژه‌ای در بازارهای داخلی و خارجی پیدا کند و به یکی از محصولات صادراتی ارزشمند ایران تبدیل شود.