دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ,علمی، پژوهشی و فناوری

ظرفیت‌های زنبورداری مدرن در استان مرکزی؛ تولید سالانه ۱۱۷۹ تن عسل با وجود چالش‌های اقلیمی

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی؛ علی صفری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، از تولید سالانه بیش از ۱۱۷۹ تن عسل مرغوب در این استان خبر داد و گفت: استان مرکزی با این میزان تولید، رتبه هجدهم کشور را در حوزه تولید عسل به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به سابقه دیرینه زنبورداری در استان مرکزی افزود: در حال حاضر حدود ۱۴۰۰ نفر به صورت حرفه‌ای و مستقیم در این حوزه مشغول فعالیت هستند که از تخصص و تجربه لازم برای تولید عسل با کیفیت ممتاز برخوردارند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی شهرستان‌های شازند، خمین و ساوه را پیشروترین مناطق در تولید عسل عنوان کرد و یادآور شد: پشتوانه این تولید، وجود ۱۳۰ هزار کندوی مدرن در استان است که میانگین برداشت از هر کندو را به حدود ۹ کیلوگرم در سال رسانده و این رقم با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، عدد مناسبی ارزیابی می‌شود.

کندوی مدرن؛ تحولی در صنعت زنبورداری

کندوهای مدرن یا کندوهای جعبه‌ای که به جای کندوهای سنتی (مانند کوزه‌های گلی یا سبدهای حصیری) مورد استفاده قرار می‌گیرند، مهم‌ترین عامل در افزایش بهره‌وری و کیفیت عسل تولیدی هستند. این کندوها معمولاً از چوب ساخته شده و از قاب‌های متحرک تشکیل شده‌اند.

مزایای استفاده از کندوهای مدرن:

·مدیریت بهتر کلونی: زنبوردار می‌تواند به راحتی سلامت ملکه، میزان تخم‌گذاری و ذخایر غذایی کلونی را بررسی کند.

· برداشت غیرمخرب عسل: با استفاده از دستگاه استخراج عسل (اکستراکتور)، قاب‌های شان بدون آسیب دیدن از عسل خالی شده و دوباره به کندو بازگردانده می‌شوند. این امر باعث کاهش فشار بر کلونی و افزایش تولید می‌شود.

· کنترل آفات و بیماری‌ها: امکان تشخیص به موقع و درمان بیماری‌ها و آلودگی‌های کنونی زنبورعسل به دلیل طراحی باز این کندوها بسیار بیشتر است.

·  افزایش راندمان تولید: طراحی این کندوها امکان استفاده بهینه از فضای داخلی و ذخیره‌سازی بیشتر عسل را فراهم می‌کند.

چالش بزرگ تغییرات اقلیمی و یافته‌های علمی

با وجود ظرفیت‌های بالا و تخصص زنبورداران، این صنعت مهم با چالش‌های جدی روبرو است. به گفته مسئولان، تغییرات آب و هوایی و پدیده خشکسالی در سال‌های اخیر که منجر به افزایش دمای هوا و کاهش پوشش گیاهی شده، به عنوان اصلی‌ترین تهدید برای فعالیت زنبورداری در استان مرکزی محسوب می‌شود.

بر اساس مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران ایرانی، از جمله مطالعه‌ای که در «نشریه علوم زنبورعسل ایران» وابسته به موسسه تحقیقات علوم دامی کشور منتشر شده، تغییرات اقلیمی تأثیر مستقیمی بر کاهش تولید محصولات زنبورعسل دارد. این مطالعه نشان می‌دهد که افزایش دما و کاهش بارندگی، از یک سو باعث کاهش تنوع و تراکم پوشش گیاهی شده و از سوی دیگر، زمان گلدهی گیاهان را تغییر داده یا کوتاه می‌کند. این امر منجر به کاهش منابع در دسترس شهد و گرده برای زنبورهای عسل می‌شود که مستقیماً بر سلامت کلونی و میزان تولید عسل تأثیر منفی می‌گذارد.

همچنین بر اساس داده‌های «سازمان هواشناسی کشور»، استان مرکزی در زمره مناطقی قرار دارد که در دهه اخیر با کاهش نزولات جوی و افزایش میانگین دما مواجه بوده است. این روند، تنش آبی را برای پوشش گیاهی بومی که منبع اصلی تغذیه زنبورهاست، تشدید کرده است.

راهکارهای مقابله و چشم‌انداز آینده

با این حال، به گفته کارشناسان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، راهکارهایی برای کاهش تهدیدات اقلیمی وجود دارد. از جمله این راهکارها می‌توان به توسعه کشت گیاهان مقاوم به خشکی و دارای ارزش شهدی بالا (مانند اسطوخودوس و برخی گونه‌های اکالیپتوس)، مدیریت کوچ به موقع زنبورستان‌ها به منظور تعقیب پوشش گلدهی، و توسعه استفاده از روش‌های نوین آبیاری در مزارع اطراف زنبورستان‌ها برای حفظ پوشش گیاهی اشاره کرد.

صنعت زنبورداری استان مرکزی با تکیه بر سابقه طولانی و دانش بومی زنبورداران و با بهره‌گیری از پژوهش‌های علمی و فناوری‌های نوین مانند استفاده از کندوهای مدرن، در پی یافتن راهکارهای سازگاری برای ادامه فعالیت و حفظ جایگاه خود در عرصه تولید عسل کشور است

خبرنگار: طاهره جوکار

انتهای خبر/