علمی، پژوهشی و فناوری

یادداشت؛

فناوری؛ حلقه مفقوده توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : از زنجان؛ در جهان امروز، دیگر نمی‌توان با همان معادلات قدیمی انرژی، مسیر توسعه را ادامه داد. انرژی‌های فسیلی علاوه بر اینکه منابعی محدود و رو به پایان هستند، اصلی‌ترین عامل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین به شمار می‌روند. همین مسئله باعث شده که انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان موتور محرک آینده بشر مطرح شوند؛ اما نکته کلیدی اینجاست که ورود به این عرصه صرفاً با نصب پنل‌های خورشیدی یا راه‌اندازی چند توربین بادی ممکن نمی‌شود، بلکه نیازمند جهشی بزرگ در حوزه علم و فناوری است.

امروز فناوری حلقه مفقوده توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است. بدون بهره‌گیری از نوآوری‌های پیشرفته در زمینه ذخیره‌سازی انرژی، مانند باتری‌های لیتیوم-یونی نسل جدید یا هیدروژن سبز، امکان بهره‌وری پایدار از انرژی‌های خورشیدی و بادی وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر، هوش مصنوعی نقش مهمی در مدیریت شبکه‌های هوشمند برق ایفا می‌کند؛ شبکه‌هایی که بتوانند میان تولید متغیر انرژی‌های تجدیدپذیر و مصرف لحظه‌ای مشترکان تعادل ایجاد کنند. همچنین نانوفناوری با افزایش بازدهی سلول‌های خورشیدی و کاهش هزینه تولید، آینده‌ای متفاوت برای این صنعت ترسیم کرده است. کشورهایی که به سرعت در این عرصه‌ها سرمایه‌گذاری کنند، آینده اقتصاد جهانی را نیز در اختیار خواهند گرفت.

توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر صرفاً یک انتخاب زیست‌محیطی نیست، بلکه مسئله‌ای راهبردی در حوزه امنیت ملی و اقتصادی به شمار می‌رود. کشوری که بتواند نیازهای انرژی خود را از منابع پایدار تأمین کند، از وابستگی به واردات یا نوسانات بازار جهانی نفت و گاز رهایی می‌یابد. همچنین این تحول می‌تواند فرصت‌های گسترده‌ای برای اشتغال جوانان، رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و ارتقای جایگاه علمی ایران در سطح بین‌المللی ایجاد کند.

از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند ایران را به صادرکننده فناوری‌های انرژی‌های پاک تبدیل کند. همان‌گونه که برخی کشورها توانسته‌اند با تولید پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی بازارهای جهانی را در اختیار گیرند، ایران نیز می‌تواند با تکیه بر دانش بومی و ظرفیت دانشگاه‌ها و شرکت‌های فناور، سهمی جدی در این بازار عظیم داشته باشد.

مسئله مهم دیگر، نقش مردم و بخش خصوصی است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تنها با اتکا به بودجه‌های دولتی ممکن نیست. مشارکت مردم از طریق نصب سامانه‌های خورشیدی خانگی، حمایت بانک‌ها از طرح‌های کوچک و بزرگ، و سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی می‌تواند این تحول را تسریع کند. تجربه جهانی نشان داده است که هرجا دولت‌ها زیرساخت‌های قانونی و حمایتی را فراهم کرده‌اند، مردم و بخش خصوصی نیز با انگیزه بالا وارد میدان شده‌اند.

امروز انرژی دیگر صرفاً یک منبع مصرفی نیست، بلکه به نماد استقلال، توسعه و حتی هویت ملی کشورها تبدیل شده است. همان‌طور که در گذشته کشورها برای دستیابی به آب یا راه‌های بازرگانی رقابت می‌کردند، امروز رقابت اصلی بر سر دستیابی به فناوری‌های انرژی‌های نوین است. آینده به کشوری تعلق دارد که بتواند علم و فناوری را با ظرفیت‌های طبیعی خود پیوند زند.

برای ایران، حرکت به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی تاریخی است. اگر امروز با عزم ملی و نگاه راهبردی در این مسیر گام برداریم، می‌توانیم آینده‌ای را رقم بزنیم که در آن هم محیط‌زیست سالم‌تر است، هم اقتصاد پویا‌تر و هم استقلال ملی پایدارتر. این همان نقطه‌ای است که انرژی‌های پاک به ابزاری برای قدرت، عزت و پیشرفت تبدیل می‌شوند.