علمی، پژوهشی و فناوری

بحران آب در ساوه؛

حیات باغ‌های انار کشور در خطر افتاد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی؛ محصولات باغی با ارزشی مانند انار که به‌طور سنتی به آبیاری زیادی نیاز دارند، به شدت تحت تأثیر این بحران قرار می‌گیرند. علیرضا طهماسبی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان ساوه، با هشدار درباره تنش آبی شدید در این منطقه، از اختصاص نیافتن حتی یک نوبت آبیاری از سد الغدیر به بخش کشاورزی در سال جاری خبر داد.

طهماسبی با اشاره به جایگاه ساوه به عنوان قطب اول تولید انار کشور با ۱۱ هزار هکتار باغ، اعلام کرد: سالانه حدود ۸۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در این شهرستان تولید می‌شود که سهمی ۲۸ درصدی از تولیدات استان مرکزی را به خود اختصاص داده است.

وی وسعت اراضی آبی ساوه را ۶۶ هزار هکتار عنوان کرد و افزود: از این مقدار، ۲۱ هزار هکتار به باغات از جمله انار اختصاص دارد که سالانه بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تن محصول تولید می‌کنند.

محرومیت از آب سد الغدیر در سال جاری

رییس جهاد کشاورزی ساوه علت اصلی این بحران را کاهش شدید بارندگی‌ها و اولویت تامین آب شرب دانست و تصریح کرد: اگرچه سال گذشته سه نوبت آبیاری از سد الغدیر انجام شد، اما امسال با وجود درخواست برای پنج نوبت، حتی یک نوبت نیز آب به بخش کشاورزی اختصاص نیافت.

راهکارهای مقابله با بحران آب

طهماسبی راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مدیریت این وضعیت را برشمرد:

· کوتاه‌مدت: استفاده از سایه‌بان و مالچ‌پاشی برای کاهش تبخیر و حفظ رطوبت خاک در باغات انار.

· بلندمدت: توسعه کشت گلخانه‌ای، تغییر الگوی کشت به محصولات کم‌آب‌بر و فصل‌سرد، و گسترش سیستم‌های آبیاری نوین.

وی تاکید کرد: اجرای این راهکارها عمدتاً نیازمند تامین اعتبار دولتی است، چرا که کشاورزان به دلیل خسارات ناشی از خشکسالی، توان مالی لازم برای این سرمایه‌گذاری‌ها را ندارند.

آمار کلان اراضی کشاورزی ساوه
وسعت کل اراضی کشاورزی ساوه ۱۳۵ هزار هکتار است که ۱۱۴ هزار هکتار آن زمین زراعی و ۲۱ هزار هکتار دیگر باغ است. از مجموع ۶۶ هزار هکتار اراضی آبی، تنها بر روی ۱۸ تا ۱۹ هزار هکتار آبیاری نوین اجرا شده است.

طبق مطالعات جدید ترکیب چند روش می‌تواند مصرف آب در باغات انار را تا ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش دهد بدون آنکه تاثیر محسوسی بر کیفیت و کمیت محصول داشته باشد.

راهکارهای کلیدی علمی:

آبیاری زیرسطحی قطره‌ای (SDI): این روش که در آن لوله‌های آبیاری در زیر خاک قرار می‌گیرند، به مراتب کارآمدتر از آبیاری قطره‌ای سطحی است. مزیت: کاهش چشمگیر تبخیر از سطح خاک و هدررفت آب.

استفاده از مالچ‌های ارگانیک و پلاستیکی: پوشش سطح خاک با مالچ، رطوبت خاک را حفظ و از رشد علف‌های هرز که با درختان برای آب رقابت می‌کنند، جلوگیری می‌کند.

کاهش تنش آبی کنترل‌شده (RDI): در این روش، در دوره‌های حساس رشد میوه مانند مرحله تشکیل،آبیاری به میزان کافی انجام می‌شود، اما در دوره‌های غیرحساس (مانند پس از برداشت)، آبیاری به صورت کنترل‌شده کاهش می‌یابد. این کار باعث صرفه‌جویی عمده در مصرف آب می‌شود، در حالی که درخت را برای مقابله با خشکی تقویت می‌کند.

منبع 

 "Response of pomegranate trees to different irrigation regimes under drought conditions: A review" (2022).

خبرنگار: طاهره جوکار

انتهای خبر/