پزشکی و سلامت

چالش‌های جمعیتی ایران: افزایش سن بارداری و تغییرات جمعیتی

میانگین سنی زنان و مردان ایرانی هنگام تولد اولین فرزند

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : در سال‌های اخیر، ایران با چالش‌های جمعیتی گسترده‌ای روبه‌رو شده است. یکی از نکات برجسته در گزارش‌های اخیر، تاکید بر اهمیت سن بارداری است. در حالی که سن فیزیولوژیک بارداری از ۱۵ تا ۴۹ سال اعلام شده، سن مطلوب بارداری باید زیر ۳۰ سال باشد تا سلامت مادر و کودک بهینه باقی بماند. این اختلاف بین سن فیزیولوژیک و مطلوب بارداری، به وضوح نشان‌دهنده نیاز به اصلاح سیاست‌ها و ارتقای فرهنگ سلامت در جامعه است.

تحلیل داده‌های جدید نشان می‌دهد که میانگین سنی زنان و مردان ایرانی هنگام تولد اولین فرزند به ترتیب ۲۷.۵ و ۳۲.۳ سال است. این آمار بیانگر افزایش سن ازدواج و بارداری در کشور است که می‌تواند تبعاتی همچون افزایش خطرات بارداری در سنین بالاتر و کاهش میزان باروری در آینده را به دنبال داشته باشد. جالب توجه است که در برخی استان‌ها مانند تهران، این میانگین سنی حتی بیشتر از این رقم‌هاست، به طوری که در این استان، زنان با میانگین سنی ۳۰.۶ سال و مردان با میانگین ۳۴.۸ سال اولین فرزند خود را به دنیا می‌آورند. در مقابل، استان‌های کمتر توسعه یافته مانند سیستان و بلوچستان از پایین‌ترین میانگین سنی برخوردارند.

از سوی دیگر، علیرغم کاهش کلی تعداد موالید در کشور، شاهد افزایش تولد فرزند سوم و بیشتر در خانواده‌ها بوده‌ایم. این روند نشان‌دهنده تمایل بخشی از زوج‌ها به داشتن خانواده‌های بزرگتر است، حتی در شرایط اقتصادی و اجتماعی دشوار. تغییرات در این الگوی فرزندآوری، علاوه بر افزایش بار اقتصادی بر دوش خانواده‌ها، چالش‌های خاصی در حوزه بهداشت و درمان ایجاد می‌کند که نیاز به سیاست‌گذاری‌های حمایتی و تسهیل شرایط فرزندآوری را ضروری می‌سازد.

افزایش میزان سزارین در ایران، که اکنون به حدود ۵۶ درصد رسیده است، یکی دیگر از مسائل نگران‌کننده در عرصه سلامت بارداری است. استاندارد جهانی برای سزارین کمتر از ۱۵ درصد است و این تفاوت فاحش در ایران، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات فرهنگی و آموزشی در زمینه روش‌های زایمان باشد. برای مقابله با این معضل، لازم است که توجه بیشتری به زایمان‌های طبیعی و کاهش سزارین‌های غیرضروری داشته باشیم.

مقوله ناباروری نیز به یکی از چالش‌های بزرگ کشور تبدیل شده است. عوامل متعددی مانند چاقی، دیابت، مصرف دخانیات و الکل، و اختلالات هورمونی می‌توانند موجب کاهش توانایی باروری در افراد شوند. در کنار این موارد، مشکلات اقتصادی، که اغلب به دلیل عدم توانایی در تأمین مسکن یا شرایط اجتماعی برای فرزندآوری ایجاد می‌شود، نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

در مجموع، چالش‌های جمعیتی ایران به یک بحران جدی تبدیل شده و نیاز به اقدامات فوری و کارآمد در حوزه‌های مختلف دارد. سیاست‌های حمایتی از خانواده‌ها، تسهیل شرایط برای ازدواج و فرزندآوری، و ارتقای سطح آگاهی عمومی از اهمیت سن بارداری و روش‌های زایمان طبیعی می‌تواند به بهبود وضعیت جمعیتی کشور کمک کند.