علمی، پژوهشی و فناوری

چرا غنی‌سازی اورانیوم برای ایران حیاتی است؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری :غنی‌سازی اورانیوم، صرفاً یک فعالیت فنی در چارچوب فناوری هسته‌ای نیست؛ بلکه یکی از مهم‌ترین ارکان قدرت ملی و استقلال راهبردی کشورهایی است که به دنبال نقش‌آفرینی مستقل در نظام بین‌الملل هستند. در مورد جمهوری اسلامی ایران، اهمیت این فناوری چند برابر است؛ چرا که ایران نه‌تنها در زنجیره جهانی وابسته به قدرت‌های بزرگ قرار ندارد، بلکه بارها تجربه خلف وعده آنان در تأمین سوخت، تجهیزات یا همکاری‌های فنی را لمس کرده است. در چنین شرایطی، داشتن چرخه کامل سوخت هسته‌ای از جمله غنی‌سازی، تنها راه تضمین استفاده پایدار و مستقل از انرژی اتمی است؛ چه در حوزه تولید برق، چه در پزشکی هسته‌ای، و چه در کشاورزی یا دیگر صنایع پیشرفته. افزون بر این، توانمندی در غنی‌سازی، نقش یک ابزار بازدارنده را نیز ایفا می‌کند که می‌تواند توازن را در برابر فشارهای سیاسی و تحریم‌های اقتصادی خارجی حفظ کرده و به جمهوری اسلامی ایران قدرت چانه‌زنی بیشتری در مذاکرات بین‌المللی بدهد.

اصلی‌ترین دلیل در واقع همان نقش کلیدی این قطعه در زنجیره گسترده تولید سوخت است. اگر کشوری قدرت و امکان غنی‌سازی نداشته باشد، عملاً به این معناست که کل این چرخه را در اختیار ندارد. خصوصاً کشور مستقلی، چون ایران که در مدار وابستگی به قدرت‌های بزرگ قرار ندارد و طبیعتاً ممکن است به دلایل سیاسی از دریافت سوخت اتمی آماده مصرف محروم بماند.

در این صورت حتی ساخت نیروگاه‌های متعدد اتمی هم کمکی به کشور نخواهد کرد و حتی ممکن است به دلیل خلف وعده تأمین‌کنندگان خارجی سوخت، کلی فرایندهای هسته‌ای کشور حتی در زمینه‌ هایی، چون پزشکی هسته‌ای و کشاورزی بلااستفاده بماند. 

از منظری دیگر قدرت غنی‌سازی اتمی، نوعی ابزار موازنه‌ساز برای ارتقای قدرت ملی نیز به شمار می‌آید. هرچند جمهوری اسلامی ایران متکی به مبانی دینی خود کاربرد تسلیحات کشتار جمعی و از جمله آن سلاح هسته‌ای را ممنوع می‌داند، اما دلیلی ندارد از فناوری هسته‌ای به‌عنوان یک رکن بازدارنده و اقتدارآفرین برای خود بهره نگیرد. اگر فناوری هسته‌ای به‌عنوان یک مؤلفه قدرت ملی تلقی شود که در دنیای امروز این‌گونه هست، غنی‌سازی به‌عنوان دال مرکزی آن، به ابزاری اساسی برای تنظیم‌گری سطح این قدرت و مواجهه با دشمنان و رقبای سیاسی تبدیل شده است. 

برای مثال امریکا از قدرت اقتصادی و سیاسی خود برای اعمال تحریم‌های مختلف علیه ایران استفاده می‌کند و حتی کشورهای دیگر را نیز وادار به تبعیت از این تحریم‌ها می‌کند. جمهوری اسلامی ایران برای به چالش کشیدن این تحریم‌ها و منصرف کردن عامل وضع‌کننده آنها به ابزاری، چون غنی‌سازی نیاز دارد. این ابزار در عین حال، رفتار طرف مقابل را نیز تنظیم می‌کند. اصلاً یکی از دلایل اصرار امریکایی‌ها برای محروم کردن ایران از این حق آن است که در صورت خلف وعده مجدد امریکایی‌ها، دست ایران برای اقدام متقابل مؤثر خالی باشد. 

امریکایی‌ها دنبال توافق بدی هستند که هر وقت لازم باشد بدون هزینه از آن عبور کنند، اما توافقی خوب است که زمینه‌های التزام طرفین در درون آن پیش‌بینی شده باشد. پس‌ازآنکه ترامپ برجام را پاره کرد، آنچه دست ایران را پر نگاه می‌داشت، قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» بود که با دو ابزار افزایش سطح غنی‌سازی و تنظیم سطح و نوع همکاری ایران با آژانس، به سود ایران موازنه ایجاد کرد و همین امر امریکایی‌ها را چه در دوره بایدن و چه اکنون ناچار به مذاکره کرده است.