دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

چگونه در کشاورزی سنتی در مصرف آب صرفه جویی کنیم؟

به گزارش علم و فناوری از شیراز، وقوع بحران‌های آب، تغییرات اقلیمی، و محدودیت‌های منابع آبی، نیازمند تغییر در روش‌های سنتی است تا آب به صورت هوشمندانه‌تر مصرف شود. 

در ادامه، راهکارهای عملی و مؤثر برای صرفه‌جویی در مصرف آب در کشاورزی سنتی را به قلم دکتر سید علی اصغر موسوی؛ رئیس سازمان بسیج اساتید استان فارس بررسی می‌کنیم:

1. استفاده از سیستم‌های آبیاری مناسب و کارآمد

-آبیاری قطره‌ای: یکی از بهترین روش‌های صرفه‌جویی است که مستقیماً قطره‌های آب را به ریشه گیاهان می‌رساند و اتلاف آب ناشی از تبخیر و نفوذ سطحی را کاهش می‌دهد.

-آبیاری موضعی: آبیاری در قالب خطوط مستقیم یا نوارهای پلاستیکی کنار ردیف‌های گیاهان، که میزان تبخیر و نشتی را کم می‌کند.

-زمان‌بندی دقیق: آبیاری در ساعاتی که تبخیر آب کم است، مثل صبح زود یا غروب، که مصرف آب کاهش می‌یابد.

2. کاشت محصولات مقاوم به کم‌آبی و دوره‌دار

- جایگزینی کشت محصولات حساس به کم‌آبی با گیاهان مقاوم مانند نخل خرما، برخی غلات، نخود و عدس که با مقادیر کمی آب بهتر رشد می‌کنند.

- کشت گیاهان در دوره‌های منطقی که نیاز به آب کمتری دارند، بر اساس بررسی‌های اقلیمی و خاکی.

 3. مدیریت خاک و حفظ رطوبت آن

- مرطوب نگه داشتن خاک: استفاده از چند لایه مالچ (Mulch) مانند گیاهان خشک یا پلاستیک‌های بازتابنده به کاهش تبخیر و حفظ رطوبت خاک کمک می‌کند.

-تاکسیرنگی:کاهش نمونه‌برداری‌های غیرضروری در زمین و انجام عملیات‌هایی مانند تنک کردن و حذف علف‌های هرز، تا منابع آب مصرفی بهتر صرف گیاهان شود.

-افزایش نگهداری رطوبت: اصلاح ساختار خاک با افزودن مواد آلی و کمپوست، برای افزایش قابلیت نگهداری آب خاک.

 4. آب‌پاشی و جلوگیری از هدررفت آب

- اصلاح روش‌های آبیاری و استفاده از تجهیزات دقیق، مانند سر نازل‌های قابل تنظیم، برای جلوگیری از نفوذ سطحی و هدررفت آب.

- جلوگیری از ترکیدن لوله‌ها و نشت‌های ناخواسته که منجر به هدر رفت آب می‌شود.

5. کنترل و مدیریت آفات و بیماری‌ها به روش‌های طبیعی

- کاهش نیاز به سموم و آب‌پاشی‌های بی‌رویه که منجر به هدررفت آب می‌شود.

- استفاده از فناوری‌های طبیعی و بیولوژیک برای کنترل آفات، به جای روش‌هایی که نیازمند آب قوی هستند.

 6. استفاده از فناوری‌های کمکی و نظارتی

- نصب حسگرهای رطوبت خاک و سیستم‌های اندازه‌گیری نیاز آبی گیاهان، تا آبیاری بر اساس نیاز واقعی صورت گیرد.

- بهره‌گیری از برنامه‌های هوشمند و نرم‌افزارهای مدیریت کشاورزی برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر مصرف آب.

 7. ترویج آموزش و فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب

- آموزش کشاورزان درباره اهمیت مصرف بهینه آب و روش‌های کاهش مصرف.

- تبیین پیامدهای مصرف زیاد آب، شامل کاهش منابع و هزینه‌ها.

8. انجام زودهنگام و به موقع کاشت و برداشت

- رعایت تقویم زراعی، تا گیاهان در دوره‌هایی که نیاز به آب کمتر دارند، کاشته شوند.

- برداشت به موقع، تا از تبخیر و هدررفت آب جلوگیری گردد.

در مجموع، کاهش مصرف آب در کشاورزی سنتی نیازمند تغییر نگرش‌ها، بهره‌گیری از روش‌های نوین، و آموزش مداوم کشاورزان است. با ترکیب این راهکارها، می‌توان به طور معناداری در مصرف آب صرفه‌جویی کرد و پایداری منابع آب را تضمین نمود. این اقدام‌ها هم از لحاظ اقتصادی و هم از نظر زیست‌محیطی بسیار مهم هستند و آینده کشاورزی را تضمین می‌کنند.

انتهای پیام /