علمی، پژوهشی و فناوری

یادداشت؛

چگونه شرکت‌های دانش‌بنیان و هوش مصنوعی می‌توانند آینده انرژی ایران را متحول کنند؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : از زنجان؛ در دنیای امروز، مسیر توسعه پایدار از میان دانش، فناوری و نوآوری می‌گذرد. کشورهایی که بتوانند با تکیه بر ظرفیت‌های بومی خود و در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، راه‌حل‌های هوشمندانه برای چالش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی پیدا کنند، آینده‌ای روشن‌تر خواهند داشت. در این میان، ترکیب هوش مصنوعی و انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، فرصت طلایی برای کشور ما محسوب می‌شود.

شرکت‌های دانش‌بنیان با بهره‌گیری از سرمایه انسانی متخصص، ایده‌های خلاق و رویکرد فناورانه، می‌توانند موتور محرک رشد اقتصادی و صنعتی کشور باشند. این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلفی از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجهیزات پزشکی و دارویی، کشاورزی هوشمند و انرژی‌های نو توانسته‌اند ارزش‌آفرینی کنند. حضور فعال این شرکت‌ها در اکوسیستم نوآوری، موجب کاهش وابستگی به واردات، افزایش صادرات محصولات دانش‌بنیان، اشتغال‌زایی و رشد تولید ناخالص داخلی می‌شود.

هوش مصنوعی یکی از بنیادی‌ترین فناوری‌های قرن ۲۱ است که با کاربردهای گسترده‌اش، توانسته صنایع مختلف را متحول کند. در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، هوش مصنوعی نقش کلیدی در بهینه‌سازی تولید، ذخیره‌سازی و مصرف انرژی دارد. برای مثال، پیش‌بینی دقیق تابش خورشید با استفاده از داده‌های هواشناسی، بهینه‌سازی زاویه پنل‌های خورشیدی با الگوریتم‌های یادگیری ماشین، مدیریت هوشمند شبکه‌های توزیع انرژی برای کاهش تلفات، و تحلیل عملکرد نیروگاه‌های خورشیدی و پیش‌بینی خرابی‌ها، تنها بخشی از کاربردهای AI در این حوزه است.

ایران با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، یکی از مستعدترین کشورها برای سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی است. با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از سوخت‌های فسیلی و چالش‌های تأمین انرژی، توسعه انرژی خورشیدی یک ضرورت است نه انتخاب. در این مسیر، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان می‌توانند با تولید تجهیزات بومی مانند پنل‌ها، اینورترها و سیستم‌های ذخیره‌سازی، و توسعه نرم‌افزارهای هوشمند مدیریت انرژی، نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشند.

اگر به این سه حوزه به‌صورت یکپارچه نگاه کنیم، درمی‌یابیم که هم‌افزایی بین آن‌ها می‌تواند یک انقلاب فناورانه و زیست‌محیطی در کشور رقم بزند. تصور کنید شرکت‌های دانش‌بنیان بومی با تولید سامانه‌های خورشیدی هوشمند، استفاده از هوش مصنوعی برای کنترل عملکرد، پیش‌بینی تولید و مصرف، و اتصال این سامانه‌ها به شبکه برق کشور به‌صورت هوشمند، چگونه می‌توانند وابستگی ما به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند و کشور را در مسیر توسعه پایدار قرار دهند.

در پایان باید گفت که حمایت هدفمند دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر باید افزایش یابد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی و داده‌کاوی به‌ویژه در حوزه انرژی، ضروری است. آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در تقاطع انرژی و فناوری باید در اولویت دانشگاه‌ها و مراکز علمی قرار گیرد. توسعه پارک‌های خورشیدی هوشمند با مدیریت مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌تواند الگوی موفقی برای بومی‌سازی فناوری و حتی صادرات آن باشد.

کشور ما، با بهره‌مندی از سرمایه انسانی جوان، منابع طبیعی بی‌نظیر و ظرفیت بالای نوآوری، می‌تواند با تکیه بر دانش و فناوری، به یکی از پیشگامان منطقه در عرصه انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شود. این آینده، اگرچه بلندپروازانه است، اما دست‌یافتنی است.